Τα ποιο ευρέως διαδεδομένα υποκείμενα τομάτας που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι υβρίδια τομάτας (S.lycopersicum ) με κάποιο συγγενικό είδος όπως πχ το S. habrochaites. Τα υποκείμενα αυτά ονομάζονται μεσοειδικά (interspecific) και επικράτησαν άλλων παλαιοτέρων υποκειμένων, που στην ουσία επρόκειτο για κοινά υβρίδια τομάτας με εύρωστο ριζικό σύστημα και ανοχές σε κάποιες ασθένειες εδάφους. Κάποια από τα υποκείμενα αυτής της κατηγορίας (interspecific) μπορούν να χρησιμοποιηθούν με μεγάλη επιτυχία και σε μελιτζάνα .
Ο λόγος της επικράτησης αυτού του είδους των υποκειμένων στην τομάτα είναι η μεγαλύτερη ανοχή σε παθογόνα εδάφους και η μεγαλύτερη συνέχεια παραγωγής , που είναι άλλωστε και το πρωταρχικό κίνητρο του εμβολιασμού. Τα ποιο κοινά παθογόνα που αντιμετωπίζονται με τον εμβολιασμό της τομάτας είναι η Pyrenochaeta lycopersici (φελλώδης σηψιρριζία) και το Fusarium oxysporum f.sp. radicis lycopersici (φουζαρίωση) . Επίσης αντιμετωπίζονται και μερικώς οι προσβολές από νηματώδεις , όχι λόγο μη προσβολής του ριζικού συστήματος των υποκειμένων , αλλά λόγο της ευρωστίας και της ταχύτερης ανάπτυξης του , που ουσιαστικά μετριάζουν τα συμπτώματα της προσβολής .
Πάρα την μεγαλύτερη ανθεκτικότητα που παρουσιάζουν τα υποκείμενα τομάτας τόσο σε βιοτικούς όσο και αβιοτικούς παράγοντες έχουν και κάποια μειονεκτήματα, που μπορούν να γίνουν ιδιαιτέρως εμφανή στις συνθήκες καλλιέργειας της Ελλάδας (μέσος προς μακρύ κύκλο καλλιέργειας) . Παραδόξως, πρωταρχικό τους μειονέκτημα είναι η ευρωστία , που πρέπει ναι μεν να υπάρχει για να δίνει στο εμβολιασμένο φυτό όλα τα πλεονεκτήματα που αναφέραμε προηγουμένως , στο βαθμό όμως που το φυτό δεν εμφανίζει και τα μειονεκτήματα του εμβολιασμού . Ουσιαστικά λοιπόν , πρέπει να επιλέγουμε ένα ισορροπημένο υποκείμενο .
Στην ευρωστία οφείλονται και κάποια δευτερεύουσας σημασίας για τον καλλιεργητή χαρακτηριστικά , πολύ σημαντικά όμως για το φυτώριο που καλείται να εκτελέσει τον εμβολιασμό . Αυτά είναι η βλαστικότητα και η ομοιομορφία φυτρώματος του σπόρου . Έχει παρατηρηθεί γενικά ότι τα interspesific υποκείμενα δεν έχουν καλή φυτωριακή συμπεριφορά , γεγονός που επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό το κόστος εμβολιασμού . Έτσι παρατηρείται σε κάποιες περιπτώσεις να αποφεύγεται η χρήση τους από τα φυτώρια , ενώ ο παράγωγος τα έχει επιλέξει αναγνωρίζοντας την υπεραξία που δίνουν στην καλλιέργεια του. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να αντιμετωπιστεί μερικώς με την βελτίωση της βλαστικής ικανότητας των σπόρων με priming και χρήση pellet από τους σποροπαραγωγικούςς οίκους .
Νίκος Δελημπαλταδάκης
Υπεύθυνος πειραματισμού & ανάπτυξης κηπευτικών